Znali Go w Grodzisku – bez przesady – wszyscy[1]... Mieszkał w pobliskiej osadzie Stare. Wysoki to był mężczyzna , z piękną szpakowatą brodą, jakiej dziś nie spotkasz prawie nigdzie, poza obrazami przedstawiającymi naszych dziadów i pradziadów. Bratanek znanego polskiego malarza Józefa Chełmońskiego – doktor Mateusz Chełmoński. Urodził się 9 stycznia 1892 roku w Warszawie, ale wpisany został do ksiąg stanu cywilnego w Szymanowie. Ksiądz Antoni Brauliński dał mu na chrzcie w swoim parafialnym kościele szymanowskim imię Mateusz. W 1899 roku jego ojciec – doktor Adam Chełmoński – kupił posiadłość Młyniska pod Grodziskiem od Antoniego Szewczyka. Z pobliskiej Kuklówki sprowadził w częściach drewniany dworek i na podmurówce osadził w miejscu najwyższym, które według opowiadań przekazywanych z pokolenia na pokolenie powstało w wyniku prac jeńców tureckich. Otóż po bitwie wiedeńskiej w 1683 roku właściciel Grodziska i okolic –  generał Stanisław Mokronowski – postanowił wykopać staw. W ten sposób zgromadzona ziemia utworzyła sztuczne wzniesienie obok naturalnie wijącego się koryta rzeki Mrownej. Miejsce to upatrzył sobie właśnie brat malarza – doktor Adam. W 1910 roku doktor Adam odkupił młyn wraz zabudowaniami od młynarza Jaśkiewicza i na ponad 2 hektarowej powierzchni założył park krajobrazowy, wykorzystując istniejący drzewostan. Dla Mateusza niewielki folwark z dworkiem, uroczo położonym nad rzeką, stał się doskonałym punktem wypadowym do Kuklówki, w której od 1887 roku mieszkał stryj Józef. Kiedy wybuchły w 1905 roku słynne strajki szkolne, Mateusz Chełmoński uczęszczał do gimnazjum. Po jego ukończeniu wstąpił na wydział medyczny Uniwersytetu Warszawskiego, z którego podczas I wojny światowej, przeniósł się do Charkowa.
1 maja 1915 roku został wcielony z czwartego kursu medycyny jako lekarz do armii rosyjskiej. W 1917 roku zabierają go z frontu do piętnastego pułku zapasowego w Krasnojarsku. Tu poznaje rodaczkę, siostrę miłosierdzia ze szpitala tyfusowego – Konstancję Bąkiewicz urodzoną w Permie na Uralu – córkę Stanisława i Konstancji z domu Rosłanowicz. 18 kwietnia 1918 roku kończy służbę w armii i udaje mu się dokończyć studia medycznej uczelni w Tomsku. W czerwcu 1918 roku w Omsku (stolicy Syberii) rozpoczęto formowanie 1 Pułku Ułanów 5 Dywizji Syberyjskiej i równolegle 1 Pułku Strzelców Polskich im. Tadeusza Kościuszki. Kapitan Chełmoński pracuje jako lekarz w kopalniach złota w Tajdze Jenisiejskiej i 3 kwietnia 1919 roku trafia do uformowanego w oparciu o Białą Armię adm. Kołczaka pułku strzelców przeznaczonego głównie do osłony kolei transyberyjskiej. 28 listopada 1919 przeniesiony zostaje do Oddziału Czołowo-Opatrunkowego, a dzień później w Nowo Mikołajewsku poślubia Konstancję . Pułk toczy krwawe boje w tym rejonie, a  nie doczekawszy się pomocy sprzymierzonych (głównie Czechów) dowództwo Syberyjskiego Zgrupowania Polskiego postanawia skapitulować. Olbrzymie straty, ciężki klimat i zmęczenie nie pozwoliły dłużej kontynuować walki. 10 stycznia 1920 roku pułk przejmuje Armia Czerwona. Doktor Chełmoński trafia do niewoli bolszewickiej. W sierpniu 1920 roku, kiedy w Polsce toczyły się walki o Warszawę, został z kilkoma jeńcami wysłany do Mińska, a następnie wcielono Go do polskiej Czerwonej Armii w Bobrujsku. Wtedy spróbował ucieczki – niestety nieudanej. Sąd wojenny skazał doktora – Polaka – na śmierć przez rozstrzelanie. Uniknął wyroku najprawdopodobniej na skutek podpisanego w Rydze traktatu pokojowego pomiędzy Polską a Rosją Sowiecką. W 1922 roku wraca z żoną po długiej tułaczce do Ojczyzny. Jeszcze od 10 maja do 21 czerwca służy w Kompanii rehabilitacyjnej w obozie w Dęblinie, potem leczy w 1 Szpitalu Okręgowym. 24 sierpnia 1922 zostaje przeniesiony do rezerwy (rozkaz: Dok. I. Nr 70/22) i wraca na Stare, by rozpocząć działalność wśród okolicznej ludności wiejskiej oraz w Grodzisku Mazowieckim. Pozostawiony przez ojca Czerwony zeszyt służy Mateuszowi jako przewodnik po arkanach sztuki i etyki lekarskiej. 3 lutego 1923 roku otrzymuje dyplom doktora nauk medycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Odtąd niestrudzenie leczy okoliczną ludność jako lekarz gminny, kieruje przychodnią przeciwgruźliczą w Otwocku, o każdej porze udziela pomocy swym pacjentom w domu, a ponadto z zamiłowaniem dogląda niewielkiego gospodarstwa. Bardzo bliska staje mu się nie tylko oświata zdrowotna, ale i oświata ogólna. Jako prezes gminnego dozoru szkolnego wziął się ostro do budowy nowych szkół. Powstały one nie tylko w Grodzisku, ale także w Jaktorowie, Osowcu, Kłudnie, Opypach. Oprócz tego szkoły powstały w budynkach wynajmowanych – w Starem i Chrzanowie. Wojsko nie zapomina o swoim kapitanie. 15 lutego 1930 roku doktor odbywa 42 dniowe ćwiczenia  w 1 Baonie Sanitarnym. 24 sierpnia 1939 roku doktor Chełmoński zgłosił się do służby stałej w 30. Pułku Piechoty, zwanym Strzelcami Kaniowskimi[2], a kiedy wybuchła II wojna światowa, pracuje jako lekarz w szpitalach frontowych. Kiedy oddziały dowodzone przez gen. Franciszka Kleeberga wkroczyły do Włodawy 23 września 1939 roku podążając na pomoc oblężonej Warszawie, doktor Chełmoński pracował w szpitalu powiatowym. Generał dokonał reorganizacji podległych mu jednostek i 27 września utworzył Samodzielną Grupę Operacyjną „Polesie”, która tak pięknymi zgłoskami wpisała się w historię Polski. Jeszcze przez trzy dni skrawek Ojczyzny zwany „włodawską Rzeczpospolitą” szczycił się  wolnością. 29 września jednostki Armii „Polesie” ruszyły na zachód w kierunku Kocka, a wraz z nimi doktor Chełmoński. 2 października rozpoczęła się ostatnia bitwa kampanii wrześniowej pod Wolą Gułowską. Ze względu na brak amunicji i żywności gen. Kleeberg podjął decyzję o kapitulacji. Kapitan Chełmoński trafia do obozu jenieckiego w Radomiu stworzonego na terenie koszar przy ulicy Struga. 18 października 1939 roku na udaje mu się uzyskać zwolnienie i wrócić na Stare. Tu zadbał, by szkolnictwo wiejskie nie podupadło. „6 listopada 1939 roku Niemcy zezwalają na rozpoczęcie nauki. W miejsce zniszczonych sprzętów dr Chełmoński sprokurował ławy z surowych desek.”[3]Podczas okupacji szkoła mimo wielkich przeciwności nie przestała funkcjonować, a po wojnie niestrudzony społecznik oddaje ziemię na budowę nowej placówki oświatowej. Wraz z  pierwszą kierowniczką szkoły – Wandą Niemyską – tworzą podwaliny współczesnej „Podstawówki” w Adamowiźnie. 12 stycznia 1957 roku nastąpiło otwarcie nowej szkoły w Starem. Doktor Chełmoński zapisał się w historii jako niezwykły człowiek – lekarz, społecznik, patriota. Ze swą wspaniałą brodą młodopolskiego cygana, prostą, młodzieńczą sylwetką, humorem i życzliwością dla ludzi – Mateusz Chełmoński – był postacią malowniczą i niezmiernie popularną. Wraz ze swoją oddaną towarzyszką życia, piękną i powściągliwą żoną Konstancją, dwiema córkami, z których młodsza – Maria, kontynuowała powołanie lekarskiej dynastii, mieszkał po sąsiedzku, we własnym dworku, wśród starych mebli, cennych obrazów i prześlicznych lamp.

Zmarł 23 grudnia 1981 roku. Został pochowany w rodzinnym grobie na cmentarzu w Grodzisku Mazowieckim.